Działania z zakresu ochrony przyrody realizowane przez nadleśnictwo
Przyszłość dobra dla lasów i bobra
„Przyszłość dobra dla lasów i bobra – program czynnej ochrony bobra europejskiego w obszarze Natura 2000 Ostoja Warmińska"
Zadanie pt.: „Przyszłość dobra dla lasów i bobra – program czynnej ochrony bobra europejskiego w obszarze Natura 2000 Ostoja Warmińska" zostało współfinansowane przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Olsztynie oraz Nadleśnictwo Srokowo.
Wszystkie zadania zostały wykonane zgodnie z harmonogramem rzeczowo-finansowym, będącym załącznikiem do umowy dotacji nr. 00234/15/08062/OP-CO/D.
Program został opracowany, aby ochronić najcenniejsze siedliska przyrodnicze, które są zagrożone na skutek działalności bobra europejskiego poprzez zalanie drzewostanów lub zgryzanie drzew oraz miał na celu wykonanie szczegółowej inwentaryzacji stanowisk bobra. Inwentaryzacja wykonana została w 6 leśnictwach obejmując 31787 ha powierzchni, w tym 6828 ha terenów leśnych.
Bóbr europejski jest ssakiem, którego liczebność w Nadleśnictwie Srokowo szacowana jest na ok. 500 rodzin, co przedkłada się na jedną z największych zagęszczeń w kraju. Jest to zwierzę chronione częściowo i jedyną skuteczną możliwością przeciwdziałania jego negatywnej działalności są działania zaproponowane w programie opracowanym przez nadleśnictwo.
Zadania wykonane w ramach programu obejmowało:
1. Utworzenie 16 poletek zgryzowych.
Poletka zgryzowe zostały założone w pobliżu siedliska bobra w 6 leśnictwach na łącznej powierzchni 4,13 ha. Na poletkach zostały posadzone sadzonki wierzby w ilości 4000 szt. Wierzba jest gatunkiem preferowanym w diecie bobra. Poletko obejmuje małą powierzchnię, średnio ok. 0.25 ha. Utworzenie poletka ma za zadanie powstrzymać ścinanie drzew leśnych przez bobra europejskiego. Posadzona wierzba wiosną stanie się pokarmem dla bobra, jest również gatunkiem szybkorosnącym o olbrzymiej sile regeneracyjnej ( pomimo zgryzienia bardzo szybko odrasta), więc będzie stanowiła bazę pokarmową przez kilka lat.
2. Montaż 11 urządzeń przelewowych w tamach bobrowych.
Urządzenia te składające się z rur drenarskich, są montowane w tamach bobrowych i mają za zadanie obniżyć poziom wody, która uległa podwyższeniu na skutek działalności bobra, w wyniku czego są podtapiane siedliska oraz drzewostany. Montaż urządzeń przelewowych możliwy jest po uzyskaniu zgody Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska na odstępstwo od zakazu w stosunku do zwierząt chronionych. W chwili obecnej w nadleśnictwie zamontowanych jest 131 syfonów, które dość dobrze się sprawdzają, chociaż wymagają ciągłej konserwacji.
3. Konserwacja urządzeń przelewowych.
Konserwacja polegała na ręcznym udrożnieniu urządzeń przelewowych, które są bardzo szybko zaklejane mułem, drobnymi gałązkami przez bobra, aby spowodować zatrzymanie wody. Jest to konserwacja ciągła, gdyż w ciągu kilku dni bóbr europejski starając się nie dopuścić do obniżenia wody w swoim otoczeniu zatyka rury wmontowane w tamy bobrowe.
4. Grodzenie cennych drzewostanów i pojedynczych drzew.
Zadanie to polegało na zabezpieczeniu 39 drzew stojących siatką w celu stworzenia mechanicznej bariery dla bobra, aby nie mógł ogryzać żywych drzew. Zabezpieczone drzewa stanowią ważne fragmenty ekosystemu leśnego, bowiem są albo pomnikami przyrody albo starymi drzewami stanowiącymi ostoje bioróżnorodności.
Fragmenty cennych drzewostanów zostały ogrodzone metalową siatką, aby uniemożliwić zgryzanie nowo powstałej uprawy lub młodnika przez bobra. W ramach projektu zostały ogrodzone 4 powierzchnie liczące łącznie 1,05 ha.
5. Przeprowadzenie inwentaryzacji stanowisk bobrowych.
W ramach tego zadania 11 pracowników Służby Leśnej przeprowadziło inwentaryzację stanowisk bobrowych na terenie swojego leśnictwa oraz na terenie nie leśnym, ale będącym w zasięgu administracyjnym nadleśnictwa. Podczas wykonywania inwentaryzacji przemierzyli samochodem 6174 km oraz pieszo pokonali tereny, gdzie występują bobry. W takcie inwentaryzacji zaznaczyli za pomocą urządzenia GPS punkty, w których bobry mają żeremia, nory, gdzie budują tamy oraz miejsca gdzie powstają uszkodzenia drzewostanów i pól. Zebrane wyniki pozwoliły określić ich faktyczną liczebność wynoszącą 300 rodzin w obszarze ochronnym Natura 2000 Ostoja Warmińska. Wg. różnych autorów, którzy badają populację bobra okazuje się, że bobrów w obszarze Natura 2000 Ostoja Warmińska będącej w zasięgu naszego nadleśnictwa jest 1100 osobników ( wg. A. Czech) lub 2100 ( za T. Kłosowskim). Dotychczasowe mniej dokładne inwentaryzacje tego terenu stwierdzały około 220 rodzin ( tylko na terenie leśnym). Dane zebrane przez Służbę Leśną posłużą do dokładnej analizy występowania bobra na terenie nadleśnictwa Srokowo. W trakcie inwentaryzacji Służba Leśna zinwentaryzowała 32 magazyny żerowe, 1148 nor, 438 tam bobrowych zbudowanych na ciekach wodnych, żeremia 101 sztuk – sumie zostało zaznaczonych 1781 punktów. Opracowanie uzyskanych danych zostanie opublikowane w prasie leśnej oraz na stronie internetowej nadleśnictwa oraz w przyszłości będzie przedstawione na II seminarium dotyczącym bobra europejskiego przeprowadzonym przez nadleśnictwo.
Realizacja programu pozwoliła uchronić cenne ekosystemy przyrodnicze przed negatywna działalnością bobra europejskiego. Pierwsza tak dokładna inwentaryzacja jego stanowisk oraz śladów działalności pozwoliła na faktyczne poznanie jego populacji występującej w północnej części nadleśnictwa.
Przeciwdziałanie negatywnym skutkom działalności bobra to ciągła praca leśników. Kontynuację programu na inne leśnictwa nadleśnictwo Srokowo będzie kontynuowało na miarę posiadanych środków finansowych. Nadleśnictwo Srokowo będzie promować program czynnej ochrony w różnych środkach przekazu masowego ( internet, prasa, telewizja), aby mógł on dotrzeć do wszystkich zainteresowanych ochroną siedlisk przyrodniczych w naszych kraju.
Zadanie pt.: „Przyszłość dobra dla lasów i bobra – program czynnej ochrony bobra europejskiego w obszarze Natura 2000 Ostoja Warmińska" zostało współfinansowane przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Olsztynie oraz Nadleśnictwo Srokowo.
Wszystkie zadania zostały wykonane zgodnie z harmonogramem rzeczowo-finansowym, będącym załącznikiem do umowy dotacji nr. 00234/15/08062/OP-CO/D.
Program został opracowany, aby ochronić najcenniejsze siedliska przyrodnicze, które są zagrożone na skutek działalności bobra europejskiego poprzez zalanie drzewostanów lub zgryzanie drzew oraz miał na celu wykonanie szczegółowej inwentaryzacji stanowisk bobra. Inwentaryzacja wykonana została w 6 leśnictwach obejmując 31787 ha powierzchni, w tym 6828 ha terenów leśnych.
Bóbr europejski jest ssakiem, którego liczebność w Nadleśnictwie Srokowo szacowana jest na ok. 500 rodzin, co przedkłada się na jedną z największych zagęszczeń w kraju. Jest to zwierzę chronione częściowo i jedyną skuteczną możliwością przeciwdziałania jego negatywnej działalności są działania zaproponowane w programie opracowanym przez nadleśnictwo.
Zadania wykonane w ramach programu obejmowało:
1. Utworzenie 16 poletek zgryzowych.
Poletka zgryzowe zostały założone w pobliżu siedliska bobra w 6 leśnictwach na łącznej powierzchni 4,13 ha. Na poletkach zostały posadzone sadzonki wierzby w ilości 4000 szt. Wierzba jest gatunkiem preferowanym w diecie bobra. Poletko obejmuje małą powierzchnię, średnio ok. 0.25 ha. Utworzenie poletka ma za zadanie powstrzymać ścinanie drzew leśnych przez bobra europejskiego. Posadzona wierzba wiosną stanie się pokarmem dla bobra, jest również gatunkiem szybkorosnącym o olbrzymiej sile regeneracyjnej ( pomimo zgryzienia bardzo szybko odrasta), więc będzie stanowiła bazę pokarmową przez kilka lat.
2. Montaż 11 urządzeń przelewowych w tamach bobrowych.
Urządzenia te składające się z rur drenarskich, są montowane w tamach bobrowych i mają za zadanie obniżyć poziom wody, która uległa podwyższeniu na skutek działalności bobra, w wyniku czego są podtapiane siedliska oraz drzewostany. Montaż urządzeń przelewowych możliwy jest po uzyskaniu zgody Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska na odstępstwo od zakazu w stosunku do zwierząt chronionych. W chwili obecnej w nadleśnictwie zamontowanych jest 131 syfonów, które dość dobrze się sprawdzają, chociaż wymagają ciągłej konserwacji.
3. Konserwacja urządzeń przelewowych.
Konserwacja polegała na ręcznym udrożnieniu urządzeń przelewowych, które są bardzo szybko zaklejane mułem, drobnymi gałązkami przez bobra, aby spowodować zatrzymanie wody. Jest to konserwacja ciągła, gdyż w ciągu kilku dni bóbr europejski starając się nie dopuścić do obniżenia wody w swoim otoczeniu zatyka rury wmontowane w tamy bobrowe.
4. Grodzenie cennych drzewostanów i pojedynczych drzew.
Zadanie to polegało na zabezpieczeniu 39 drzew stojących siatką w celu stworzenia mechanicznej bariery dla bobra, aby nie mógł ogryzać żywych drzew. Zabezpieczone drzewa stanowią ważne fragmenty ekosystemu leśnego, bowiem są albo pomnikami przyrody albo starymi drzewami stanowiącymi ostoje bioróżnorodności.
Fragmenty cennych drzewostanów zostały ogrodzone metalową siatką, aby uniemożliwić zgryzanie nowo powstałej uprawy lub młodnika przez bobra. W ramach projektu zostały ogrodzone 4 powierzchnie liczące łącznie 1,05 ha.
5. Przeprowadzenie inwentaryzacji stanowisk bobrowych.
W ramach tego zadania 11 pracowników Służby Leśnej przeprowadziło inwentaryzację stanowisk bobrowych na terenie swojego leśnictwa oraz na terenie nie leśnym, ale będącym w zasięgu administracyjnym nadleśnictwa. Podczas wykonywania inwentaryzacji przemierzyli samochodem 6174 km oraz pieszo pokonali tereny, gdzie występują bobry. W takcie inwentaryzacji zaznaczyli za pomocą urządzenia GPS punkty, w których bobry mają żeremia, nory, gdzie budują tamy oraz miejsca gdzie powstają uszkodzenia drzewostanów i pól. Zebrane wyniki pozwoliły określić ich faktyczną liczebność wynoszącą 300 rodzin w obszarze ochronnym Natura 2000 Ostoja Warmińska. Wg. różnych autorów, którzy badają populację bobra okazuje się, że bobrów w obszarze Natura 2000 Ostoja Warmińska będącej w zasięgu naszego nadleśnictwa jest 1100 osobników ( wg. A. Czech) lub 2100 ( za T. Kłosowskim). Dotychczasowe mniej dokładne inwentaryzacje tego terenu stwierdzały około 220 rodzin ( tylko na terenie leśnym). Dane zebrane przez Służbę Leśną posłużą do dokładnej analizy występowania bobra na terenie nadleśnictwa Srokowo. W trakcie inwentaryzacji Służba Leśna zinwentaryzowała 32 magazyny żerowe, 1148 nor, 438 tam bobrowych zbudowanych na ciekach wodnych, żeremia 101 sztuk – sumie zostało zaznaczonych 1781 punktów. Opracowanie uzyskanych danych zostanie opublikowane w prasie leśnej oraz na stronie internetowej nadleśnictwa oraz w przyszłości będzie przedstawione na II seminarium dotyczącym bobra europejskiego przeprowadzonym przez nadleśnictwo.
Realizacja programu pozwoliła uchronić cenne ekosystemy przyrodnicze przed negatywna działalnością bobra europejskiego. Pierwsza tak dokładna inwentaryzacja jego stanowisk oraz śladów działalności pozwoliła na faktyczne poznanie jego populacji występującej w północnej części nadleśnictwa.
Przeciwdziałanie negatywnym skutkom działalności bobra to ciągła praca leśników. Kontynuację programu na inne leśnictwa nadleśnictwo Srokowo będzie kontynuowało na miarę posiadanych środków finansowych. Nadleśnictwo Srokowo będzie promować program czynnej ochrony w różnych środkach przekazu masowego ( internet, prasa, telewizja), aby mógł on dotrzeć do wszystkich zainteresowanych ochroną siedlisk przyrodniczych w naszych kraju.
